W niniejszym wpisie chciałbym zakomunikować kolejną zmianę kosztów zastępstwa procesowego profesjonalnego pełnomocnika, który reprezentuje stronę postępowania. Tym razem zmiana ta polegać będzie na obniżeniu kosztów zastępstwa procesowego, względem stawek obowiązujących od 1 stycznia 2016r.
Warto jednak podnieść, iż stawki te, i tak pozostaną co do zasady wyższe a niżeli stawki obowiązujące do dnia 31 grudnia 2015r.
Otóż Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie opłat za czynności radców prawnych, odnośnie stawek minimalnych Radców Prawnych, co do zasady zmniejsza, wynagrodzenie Radców Prawnych o 25% względem stawek obowiązujących od 1 stycznia 2016r.
Na marginesie podnieść należy, iż powołane rozporządzenie, zmienia jedynie Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych w pewnym zakresie, które po zmianach nadal obowiązuje.
Ponadto wprowadzono kolejny pułap wartości przedmiotu sporu, od którego oblicza się wysokość kosztów zastępstwa procesowego profesjonalnego pełnomocnika. Pierwotnie, najwyższą wartością przedmiotu sporu były sprawy powyżej 200.000 zł (koszty zastępstwa to odpowiednio 7.200 zł do 31 grudnia 2015 i 14 400zł od dnia 1 stycznia 2016r). Obecnie wprowadzono, dwa dodatkowe zakresy: dla spraw od 2 mln zł do 5 mln zł (koszty zastępstwa to kwota 15 000zł) oraz dla spraw powyżej 5 mln zł (koszty zastępstwa to kwota 25 000zł)
Utrzymano również odrębność w postępowaniach , w których wydawane są nakazy zapłaty, tj. m.in. postępowania upominawczego i nakazowego. Zasadą będzie w takich przypadkach zasądzanie 75% kosztów minimalnych w tych sprawach. W przypadku zaś skutecznego zaskarżenia nakazu zapłaty, koszty zastępstwa ustalane będą na podstawie zasad ogólnych.
Co do zasady koszty zastępstwa procesowego profesjonalnego pełnomocnika w postępowaniu zwykłym w sprawie o zapłatę, wynosić będą 75% kosztów obowiązujących od 1 stycznia 2016r. Natomiast w przypadku wydania nakazu zapłaty (oraz braku jego skutecznego zaskarżenia), koszty zastępstwa, co do zasady będą odpowiadać tym które obowiązywały do dnia 31 grudnia 2015r.
Obecnie stawki wynoszą:
„§ 2. Stawki minimalne wynoszą przy wartości przedmiotu sprawy:
1) do 500 zł – 90 zł;
2) powyżej 500 zł do 1500 zł – 270 zł;
3) powyżej 1500 zł do 5000 zł – 900 zł;
4) powyżej 5000 zł do 10 000 zł – 1800 zł;
5) powyżej 10 000 zł do 50 000 zł – 3600 zł;
6) powyżej 50 000 zł do 200 000 zł – 5400 zł;
7) powyżej 200 000 zł do 2 000 000 zł – 10 800 zł;
8) powyżej 2 000 000 zł do 5 000 000 zł – 15 000 zł;
9) powyżej 5 000 000 zł – 25 000 zł.
3. 1. W sprawach rozpoznawanych w postępowaniu upominawczym, elektronicznym postępowaniu upominawczym, postępowaniu nakazowym oraz europejskim po stępowaniu nakazowym stawki minimalne wynoszą przy wartości przedmiotu sprawy:
1) do 500 zł – 60 zł;
2) powyżej 500 zł do 1500 zł – 180 zł;
3) powyżej 1500 zł do 5000 zł – 600 zł;
4) powyżej 5000 zł do 10 000 zł – 1200 zł;
5) powyżej 10 000 zł do 50 000 zł – 2400 zł;
6) powyżej 50 000 zł do 200 000 zł – 3600 zł;
7) powyżej 200 000 zł – 7200 zł.
W przypadku skutecznego wniesienia sprzeciwu lub zarzutów opłatę ustala się na zasadach ogólnych.”;
Podnieść również należy, iż zmianie, uległy stawki kosztów zastępstwa procesowego za prowadzenie konkretnych enumeratywnie wskazanych w rozporządzeniu spraw. Wszystkie powołane zmiany polegały na obniżeniu opłat za czynności radców prawnych. I tak od dnia 27 października 2016r. stawki zastępstwa procesowego wynoszą w sprawach:
- rozwód i unieważnienie małżeństwa – 720 zł (pierwotnie – 720 zł, a jeżeli postępowanie rozwodowe jest połączone z orzekaniem przez sąd o winie rozkładu pożycia – 1080)
- stwierdzenie istnienia lub nieistnienia małżeństwa – 720 zł;
- opróżnienie lokalu mieszkalnego – 240 zł (pierwotnie 480zł)
- o ochronę dóbr osobistych i ochronę praw autorskich – 720 zł, (pierwotnie 1080zł)
- ze skargi na czynności komornika – 80 zł (pierwotnie 240zł)
- zmiany w rejestrze – 720 zł, a w przypadku zmiany w rejestrze przy wykorzystaniu wzorca uchwały udostępnionego w systemie teleinformatycznym – 360 zł (pierwotnie odpowiednio 1200 i 600zł)
- nawiązanie umowy o pracę, uznanie wypowiedzenia umowy o pracę za bezskuteczne, przywrócenie do pracy lub ustalenie sposobu ustania stosunku pracy – 180 zł (pierwotnie 360zł)
- Stawki minimalne wynoszą 180 zł w sprawach o świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego i zaopatrzenia emerytalnego (pierwotnie 360zł)
- za sporządzenie i wniesienie skargi konstytucyjnej oraz za stawiennictwo na rozprawie – 960 zł; (pierwotnie 2400zł)
- za sporządzenie i wniesienie skargi konstytucyjnej oraz za sporządzenie opinii o braku podstaw do wniesienia tej skargi – 480 zł (pierwotnie 1200zł)
- z zakresu ochrony konkurencji – 720 zł;”, (pierwotnie 1440 zł).
- z zakresu regulacji energetyki, telekomunikacji lub transportu kolejowego – 720zł (pierwotnie 1440 zł)
Co do przepisów intertemporalnych, podobnie jak po wejściu w życie pierwotnego brzmienia rozporządzenia w dniu 1 stycznia 2016r, do spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie rozporządzenia, stosuje się przepisy dotychczasowe do czasu zakończenia postępowania w danej instancji.
Jak zostało to już podniesione, Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie opłat za czynności radców prawnych, zmienia jedynie rozporządzenie z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, które w pozostałym okresie nadal obowiązuje. Aktualne pozostaje więc np.
możliwość wskazania wprost jakie wynagrodzenie zostało uiszczone na rzecz pełnomocnika i żądanie zwrotu kosztów faktycznie poniesionych przez klienta na podstawie §16 rozporządzenia z dnia 22 października 2015 r. bądź możliwość rezygnacji Radcy Prawnego z wynagrodzenia bądź możliwość obniżenia tego wynagrodzenia poniżej stawki minimalnej. Stanowi o tym §18 rozporządzenia z dnia 22 października 2015 r.
Zupełnie nowe rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości wprowadzone zostało natomiast w sprawach wynagrodzenia pełnomocnika ustanowionego z urzędu. I tak rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu uchyla rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz. U. poz. 1805). Stawki w tym zakresie pozostały w zasadzie podobne jak do 31 grudnia 2016r. Co ciekawe, w powołanym rozporządzeniu również wprowadzono, dwa dodatkowe zakresy obliczania stawki kosztów zastępstwa: dla spraw od 2 mln zł do 5 mln zł (koszty zastępstwa to kwota 10 000zł) oraz dla spraw powyżej 5 mln zł (koszty zastępstwa to kwota 16 600zł)
Co ciekawe, w zakresie tzw. „urzędówek” nie wprowadzono zasady zasądzania 75% kosztów zastępstwa w postępowaniach , w których wydawane są nakazy zapłaty. W sprawie np. o 12 000zł, koszty zastępstwa radcy prawnego ustanowionego z urzędu będą co do zasady wynosić kwotę 2400zł,bez względu na to, czy dojdzie to uprawomocnienia się Nakazu Zapłaty, czy też do wydania wyroku na zasadach ogólnych (choć oczywiście nakład pracy w obu postępowaniach będzie zupełnie inny). Jedyną odrębnością w zakresie spraw gdzie wydawany jest Nakaz Zapłaty, jest ustalenie kosztów zastępstwa na maksymalnym poziomie 7200zł.
Dziwić może kolejna, tak szybka zmiana kosztów zastępstwa procesowego, które od 2002 roku do 2016 roku pozostawały w zasadzie bez zmian. Bez wątpienia wszystkie zmiany te powinny zostać zawarte w jednym rozporządzeniu i jednorazowo zostać podniesienie o mniejszą wartość a niżeli podwyższone a następnie częściowo obniżone. Obecna sytuacja na pewno nie będzie ułatwiać obliczenia stosownej stawki kosztów zastępstwa procesowego przez Sądy i można spodziewać się wzrostu statystycznej liczby zażaleń na rozstrzygnięcia w zakresie kosztów zastępstwa procesowego w stosownych wyrokach i postanowieniach Sądu.
Radca Prawny Jakub Pitera